Nie tak dawno, Sąd Najwyższy podjął uchwałę (z dnia 28.IX.2016 r., sygn. III CZP 38/16), w której potwierdził, że istnieje możliwość wszczęcia sprawy o ubezwłasnowolnienie na wniosek osoby, której ów wniosek dotyczy.
Wątpliwość w tym przedmiocie wynikały z art. 545 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, o treści: „Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;3) jej przedstawiciel ustawowy.”. Artykuł ten literalnie nie przewiduje zatem, by wniosek mógł zostać złożony przez osobę, której wniosek dotyczy. Jest to jednak oczywiste niedopatrzenie ustawodawcy, które należało skorygować dokonując odpowiedniej wykładni art. 545 par 1 k.p.c. Wydaje się bowiem oczywistym, że osoba zainteresowana własnym ubezwłasnowolnieniem, winna mieć możliwość złożenia takiego wniosku. Zwłaszcza, gdy nie posiada ona małżonka, krewnych czy przedstawiciela ustawowego, który w interesie tej osoby mógłby takie postępowanie zainicjować. Pozbawienie takiej osoby przedmiotowego prawa, istotnie godziłoby w zasady słuszności. Czy oznacza to jednak, że sądy zostaną zalane sprawami o samoubezwłasnowolnienie? W powszechnym przekonaniu, legitymowanie się takim orzeczeniem, wydaje się receptą na uwolnienie się np. od zobowiązań. Nie sposób zatem wykluczyć, że liczba takich spraw ulegnie zwiększeniu. Pozbawienie kogoś, czy siebie, zdolności do czynności prawnych w drodze ubezwłasnowolnienia, nie jest jednak takie proste. W sprawach tych, sądy nie poprzestają na uznaniu roszczenia. Każdorazowo, rozstrzygnięcie orzekające o ubezwłasnowolnieniu, jest efektem postępowania dowodowego. W głównej zaś mierze, sąd opiera się na ustaleniach biegłych.
