biegły sądowy

Dogmat nieomylności opinii biegłego sądowego

Cytując Senekę, „mylić się jest rzeczą ludzką”. Niestety nie każdy potrafi przyznać się do błędu. Co robić, gdy biegły sądowy podtrzymuje pogląd o nieomylności wydanej przez siebie opinii, mimo jej nikłej przydatności?


Jest oczywistym, że sąd prowadzący postępowanie sądowe, nie jest ekspertem np. z zakresu wycen, medycyny, ustalania przebiegu wypadków komunikacyjnych, czy funkcjonowania maszyn. Gdy wymagane są wiadomości specjalne, sąd (co do zasady na wniosek strony) może przeprowadzić dowód z opinii biegłego sądowego.

Strona może zgłosić propozycję kandydata na biegłego, z reguły spośród ekspertów wpisanych na listę biegłych sądowych sądu okręgowego, w okręgu którego prowadzona jest dana sprawa. W ten sposób Strona ma szansę na to, by zweryfikować kompetencje danego biegłego, np. wyszukując opinie na jego temat w Internecie.

Sąd nie jest oczywiście związany taką propozycją. Pozostawienie wyboru biegłego w gestii sądu, pozwala uniknąć także jakichkolwiek podejrzeń, czy wskazany przez stronę biegły aby na pewno będzie bezstronny.

Z autopsji mogę stwierdzić, że w większości przypadków, biegli sądowi wydają rzetelne i przydatne dla rozstrzygnięcia opinie.

Czasami jednak, co także stwierdzam z własnej praktyki sądowej – opinia biegłego bywa niezrozumiała, zbyt lakoniczna, wewnętrznie sprzeczna, merytorycznie wadliwa lub pozbawiona uzasadnienia. W sytuacji istnienia w/w wad formalnych, strona nie ma de facto możliwości zweryfikowania poprawności merytorycznej konkluzji biegłego.

Co robić w tej sytuacji?

Otóż strona niezadowolona z treści opinii, powinna po jej otrzymaniu wnieść do sądu pismo procesowe, zawierające tzw. zarzuty do opinii biegłego.

Jednym z częstszych argumentów, które powołuję w takich zarzutach, jest argument braku wyczerpującego uzasadnienia podjęcia przez biegłego takiej a nie innej konkluzji. Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 29.IV.2008 r., sygn. I ACa 1380/07: „sąd nie może oprzeć oceny opinii wyłącznie na podstawie jej konkluzji, lecz powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów składających się na trafność jej wniosków końcowych.”. Podobnie: wyrok SN – Izba Pracy z dnia 19-05-1998 sygn. II UKN 55/98 „Opinia biegłego powinna być uzasadniona w sposób umożliwiający jej sądową kontrolę (art. 285 par. 1 KPC)”  lub: wyrok SN – Izba Cywilna z dnia 22-01-1976 sygn. I CR 917/75 „Opinia biegłego musi zawierać uzasadnienie w każdym bez wyjątku wypadku. Ustalenie oparte na opinii nie zawierającej uzasadnienia jest powzięte z uchybieniem, które stanowić może podstawę rewizyjną określoną w art. 268 pkt 5 KPC. Sąd bowiem nie jest związany opinią biegłego i powinien ją ocenić na zasadach ogólnych. Nie może więc ograniczyć się do powołania się na konkluzję zawartą w opinii, lecz ma obowiązek sprawdzić, na jakich przesłankach biegły oparł tę konkluzję i skontrolować prawidłowość jego rozumowania.” .

Oczywiście gdy jest to możliwe – zarzuty winny kompleksowo punktować biegłego i wyliczać popełnione błędy merytoryczne. Gdy jednak opinia nie zawiera żadnego uzasadnienia (lub składa się ono z kilku zdań, co niestety jest nagminne m.in. w opiniach wydawanych przez biegłych lekarzy) – taki twór nie nadaje się de facto do żadnej kontroli sądowej.

Pismo z zarzutami, zostaje kolejno doręczone biegłemu przez sąd, z jednoczesnym zobowiązaniem go do ustosunkowania się do zarzutów na piśmie (a czasem sąd od razu wzywa biegłego na rozprawę).

W 99,9% przypadków, w odpowiedzi na zarzuty, bez względu na ich trafność, biegły sądowy podtrzymuje swą pisemną opinię.

Co w takiej sytuacji może zrobić strona, gdy nie jest zadowolona z wyjaśnień biegłego?

Możliwości są trzy.

Można oczywiście przyjąć odpowiedź biegłego do wiadomości. Tak warto uczynić, gdy opinia biegłego nie jest całkiem niekorzystna, i gdy stronie nie zależy na definitywnym „wyeliminowaniu” tej opinii z akt sprawy.

Strona może złożyć wniosek o przesłuchanie biegłego na rozprawie. Da to szansę na podważenie kompetencji biegłego, i zweryfikowanie w oparciu o jakie informacje biegły wydał opinie. Zdarzało mi się, że pod gradobiciem pytań biegły oświadczał, iż opinię oparł na stanowisku procesowym lub informacjach uzyskanych od przeciwnika procesowego – a nie na swych wiadomościach specjalnych. Taka okoliczność, w mojej ocenie, dyskwalifikuje przydatność takiej opinii.

Najdalej idąca możliwość, to złożenie do sądu wniosku o powołanie innego biegłego. Oczywiście taki wniosek należy odpowiednio uzasadnić, powołując się np. na błędy opinii poprzedniego biegłego, skomplikowany charakter sprawy itd. Niestety ów wariant powoduje konieczność uiszczenia dodatkowych kosztów sądowych. Jeżeli jednak biegły nie potrafi przyznać się do błędu, i bezzasadnie podtrzymuje swą wadliwą opinię – takie rozwiązanie bywa niekiedy konieczne.

Udostępnij

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email
Uruchom WhatsApp
Napisz do nas.
Porozmawiaj z prawnikiem!
Witamy!

Zapraszamy do kontaktu, od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 17:00.