legalizacja samowoli

Legalizacja samowoli budowlanej

Jednym z podstawowych wymogów rozpoczęcia inwestycji budowlanej, jest uzyskanie stosownego pozwolenia na budowę, lub gdy takie pozwolenie nie jest wymagane – zgłoszenia o zamiarze dokonania robót budowlanych obiektów wyszczególnionych w art. 29 ustawy prawo budowlane z jednoczesnym brakiem sprzeciwu właściwego organu w terminie 30 dni od dokonania zgłoszenia.

Zlekceważenie przez inwestora tych wymagań może poskutkować wszczęciem przez organ nadzoru budowlanego procedury prowadzącej w skrajnych przypadkach do nakazu rozbiórki całości lub części obiektu budowlanego, lub przywróceniem stanu sprzed rozpoczęcia nielegalnej inwestycji.

Co istotne – samowola budowlana, teoretycznie się nie przedawnia. Na szczęście dla niepokornych inwestorów ustawodawca przewidział możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej, chociaż może być to proces żmudny i drogi.

Na początek należy zaznaczyć, że pojęcie „samowoli budowlanej” odnosi się zarówno do budowy (wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego – vide art. 3 p. 6 Prawa budowalnego) oraz robót budowlanych (budowa, przebudowa, montaż, remont lub rozbiórka obiektu budowlanego – art. 3 p. 7 Prawa budowlanego).

Uregulowania dotyczące legalizacji samowoli budowlanej znajdują się w artykułach 48 – 52 ustawy Prawo budowlane. Zasadą jest, wydanie przez organ nadzoru budowlanego decyzji nakazującej rozbiórkę całości lub części obiektu budowlanego (lub przywrócenia stanu poprzedniego w przypadku na przykład nielegalnie prowadzonego remontu), gdy budynek został wzniesiony albo jest w trakcie budowy bez wymaganego pozwolenia na budowę, rozpoczęcie prac budowlanych wymagało uprzedniego zgłoszenia lub organ administracji architektoniczno – budowlanej wniósł sprzeciw po zgłoszeniu. Ustawodawca jednak słusznie zauważył, iż w większości przypadków samowola budowlana powinna podlegać legalizacji, gdyż niecelowym i nieekonomicznym jest automatyczne nakazywanie rozbiórki obiektów budowlanych, gdy spełniają one przesłanki wydania pozwolenia na budowę lub wymagają jedynie zgłoszenia.

Proces legalizacji samowoli budowlanej rozpoczyna sam organ nadzoru budowlanego (powiatowy inspektor nadzoru budowlanego oraz niekiedy wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej administracji wojewódzkiej). Gdy budowa jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, innymi aktami miejscowymi i przepisami techniczno – budowlanymi, organ wydaje postanowienie, które zawiera:

a)      nakaz wstrzymania robót budowlanych, jeżeli są w toku;

b)      wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy;

c)       wykaz wymaganych do uzyskania przez inwestora w wyznaczonym terminie dokumentów, obejmujących m.in. zaświadczenie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o zgodności budowy z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku braku takiego planu zaświadczenie o zgodności budowy z decyzją o warunkach zabudowy oraz inne dokumenty wyszczególnione w art. 48 ust. 3 oraz art. 49b ust. 2 Prawa budowlanego.

Na powyższe postanowienie przysługuje zażalenie.

Po przedłożeniu dokumentów przez inwestora w wyznaczonym terminie i badaniu sprawy w niezbędnym zakresie, organ nadzoru budowlanego ustala w formie postanowienia (na które przysługuje zażalenie), wysokość opłaty legalizacyjnej, która może być stosunkowa bądź stała.

W przypadku opłaty stosunkowej, stosowanej w przypadku budynków wymagających pozwolenia na budowę bądź określonych w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b, i 19a Prawa budowlanego, opłata stanowi iloczyn stawki opłaty, podlegającej jednak pięćdziesiątkrotnemu podwyższeniu, współczynnika kategorii obiektu budowlanego i współczynnika wielkości obiektu budowlanego.

Niezapłacenie w terminie opłaty legalizacyjne skutkuje wydaniem decyzji o rozbiórce.

Warto jednak wspomnieć o możliwości odroczenia, rozłożenia na raty lub nawet umorzenia opłaty legalizacyjnej w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem inwestora lub interesem publicznym na podstawie art. 49c Prawa budowlanego.

Wniosek taki kieruje się do wojewody i skutkuje on zawieszeniem postępowania administracyjnego w przedmiocie legalizacji samowoli budowlanej do dnia rozstrzygnięcia wniosku. Po pozytywnej weryfikacji sprawy oraz uiszczeniu w terminie opłaty legalizacyjnej organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na kontynuację robót, gdy budowa nie została jeszcze zakończona. Dodatkowo wymagane jest również uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie w przypadku obiektów budowlanych określonych w art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego.

Powyższa procedura legalizacji samowoli budowlanej odpowiednia jest dla budynków powstałych po wejściu w życie nowej ustawy Prawo budowlane, tj. po 1 stycznia 1995 r.

Jeżeli samowola budowalna miała miejsce przed tą datą, jej legalizacja jest możliwa na gruncie Prawa budowlanego z 1974 r. Sam proces legalizacji jest podobny, z tym, że niewymagane jest wniesienie opłaty legalizacyjnej. Wymagane jest uprawdopodobnienie zakończenia robót budowalnych przed 1 stycznia 1995 r., co może nie być takie proste, zważywszy na fakt, iż organy administracji budowalnej archiwizują dokumentację budowlaną dopiero od 1999 r. Można jednak posiłkować się dokumentami prywatnymi, takimi jak umowy z pracownikami budowy czy rachunki za materiały budowlane.

Udostępnij

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email
Uruchom WhatsApp
Napisz do nas.
Porozmawiaj z prawnikiem!
Witamy!

Zapraszamy do kontaktu, od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 17:00.