przedterminowe zwolnienie z kary

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z kary

Podejmując decyzję o orzeczeniu kary pozbawienia wolności, sąd wymierza ją w miesiącach i latach. Nie musi to jednak oznaczać, że skazany faktycznie wykona cały orzeczony okres pozbawienia wolności, gdyż w polskim porządku prawnym funkcjonuje instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary.

Omawiana dziś przeze mnie regulacja została zawarta w dwóch ustawach – kodeksie karnym i kodeksie karnym wykonawczym.  Jest jednym z tzw. środków probacyjnych, które polegają na poddaniu sprawcy próbie. Najogólniej ujmując, rozwiązanie takie pozwala skazanemu pozostawać na wolności, pod warunkiem przestrzegania przez niego porządku prawnego. Sytuacje, w których sąd odwołuje lub może odwołać warunkowe przedterminowe zwolnienie są dokładnie wskazane w kodeksie karnym wykonawczym.

Kodeks karny wymienia przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby skazany mógł skorzystać z dobrodziejstwa warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary. W doktrynie prawa karnego dzieli się je na przesłanki materialne i przesłanki formalne.

Art. 77 § 1 kodeksu karnego wymienia przesłanki materialne stwierdzając, że skazanego można zwolnić z odbycia reszty kary tylko gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

W art. 78 kodeksu karnego wskazano z kolei przesłanki formalne. Zgodnie z tym przepisem skazanego można zwolnić po odbyciu przez niego połowy kary. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Pierwszy z nich dotyczy recydywistów – skazanego w warunkach tzw. recydywy zwykłej (podstawowej – art. 64 § 1 kodeksu karnego) można zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, a w warunkach tzw. recydywy wielokrotnej (multirecydywy – art. 64 § 2 kodeksu karnego) dopiero po odbyciu trzech czwartych kary. Niezależnie od powyższych regulacji, sąd może warunkowo zwolnić skazanego po odbyciu 15 lat kary.  Nieco gorzej prezentuje się sytuacja skazanych na najsurowsze kary przewidziane w polskim porządku prawnym –  skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności dopiero po odbyciu 25 lat kary.

W razie zastosowania przez sąd przedterminowego zwolnienia, czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby, który nie może być jednak krótszy niż 2 lata i dłuższy niż 5 lat. I w tym przypadku ustawodawca przewidział pewne wyjątki. W sytuacji skazania w warunkach multirecydywy, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata, natomiast gdy sprawca był skazany na karę 25 lat lub dożywotniego pozbawienia wolności, okres próby wynosi dokładnie 10 lat. Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.

W kodeksie karnym wykonawczym uregulowano natomiast m. in. kwestię procedury orzekania o przedterminowym zwolnieniu. Zgodnie z ogólna zasadą zawartą w art. 19 § 1 kkw, sąd orzeka na wniosek prokuratora, skazanego albo jego obrońcy oraz z urzędu, a także innych osób jeśli ustawa tak stanowi. Na mocy art. 161 §2 kkw takie uprawnienie otrzymują dyrektor zakładu karnego oraz sądowy kurator zawodowy.

Mimo wielości podmiotów, którym ustawa przyznaje uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o przedterminowe zwolnienie skazanego z odbycia reszty kary, podkreślić należy, że najczęściej wymagana jest aktywność samego skazanego lub jego obrońcy. Fundamentalną kwestią jest więc sporządzenie prawidłowego wniosku, który zawierał będzie odpowiednie uzasadnienie. Szczególnie istotne jest kompleksowe przygotowanie materiału dowodowego i  profesjonalne sformułowanie argumentów, które uprawdopodobnią spełnienie przesłanek materialnych i tym samym przekonają sąd o zasadności wyrażenia zgody na przedterminowe zwolnienie.

Udostępnij

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email
Uruchom WhatsApp
Napisz do nas.
Porozmawiaj z prawnikiem!
Witamy!

Zapraszamy do kontaktu, od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 17:00.