znaczna ilość narkotyków

Ile to jest „znaczna ilość”? W kręgu substancji psychoaktywnych. Narkotyki

Dzisiejszy wpis poświęcony jest kwestii środków odurzających i substancji psychotropowych, znanych szerzej pod zbiorczą nazwą narkotyków. Szczególna uwaga została skierowana na pewne trudności interpretacyjne, które mają ogromne przełożenie na praktykę orzeczniczą.

Regulacje prawne dotyczące narkotyków możemy odnaleźć przede wszystkim w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Akt prawny reguluje takie zagadnienia jak walka z narkomanią, sposoby zapobiegania uzależnieniom poprzez działalność wychowawczą i edukacyjną, a także wskazuje organy, na których ciążą obowiązki i zadania dotyczące powyższych kwestii. Zgodnie z art. 10 ustawy, przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy.

W art. 4 ustawy zawarto dość rozbudowany słowniczek pojęć ustawowych, w którym możemy odnaleźć legalne definicje np. środka odurzającego, konopi, opium czy osoby uzależnionej.  Istotnymi elementami omawianej ustawy są jej dwa załączniki – wykaz środków odurzających oraz wykaz substancji psychotropowych. Wyliczają one szczegółowo te związki chemiczne o działaniu psychoaktywnym, podając ich międzynarodowe i alternatywne nazwy oraz dokładny wzór chemiczny. Dzielą je także na grupy, według kryterium stopnia ryzyka powstania uzależnienia w przypadku używania ich w innych celach niż medyczne.

W rozdziale 7 ustawy znalazły się opisy typów czynów zabronionych powiązanych z narkotykami. Ustawodawca penalizuje szeroki zakres czynności – od wytwarzania i przetwarzania środków odurzających i substancji psychotropowych, przez ich wprowadzanie do obrotu, udzielanie, ułatwianie, nakłanianie i umożliwianie ich użycia innej osobie, po zwykłe ich posiadanie. Co charakterystyczne, wśród przepisów karnych tej ustawy bardzo często natykamy się na typy kwalifikowane czynów, których dodatkowym znamieniem w stosunku do typu zasadniczego jest „znaczna ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych”. Te zmodyfikowane typy przewidują znacznie wyższą sankcję karną niż ich podstawowe odpowiedniki. Dla przykładu, zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych wbrew przepisom ustawy zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3, natomiast w przypadku znacznej ilości sąd może orzec pozbawienie wolności w wymiarze od 1 roku aż do 10 lat. Takie uregulowanie budzi szczególne kontrowersje z uwagi na to, że ustawodawca nie zdecydował się na sformułowanie legalnej definicji pojęcia  „znacznej ilości”. Nie trudno sobie wyobrazić, że niesie to za sobą daleko idące negatywne konsekwencje. Z powodu tak nieostrego skonstruowania znamienia modyfikującego, sądy często odmiennie kwalifikują podobne stany faktyczne, ponieważ inaczej oceniają pojęcie „znacznej ilości”.

Niestety, orzecznictwo sądów apelacyjnych również nie jest jednolite w omawianym zakresie. I tak, Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 kwietnia 2000 r. (II AKa 22/00) wskazuje następujące kryteria, które mogą charakteryzować „znaczną ilość”: masa wagowa (gramy, kilogramy, tony, ilość porcji), rodzaj środka odurzającego (podział na tzw. twarde i miękkie) i cel przeznaczenia (w celach handlowych, na potrzeby własne). Inaczej przyjął Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 17 grudnia 2002 r. (II Aka 282/02). Zgodnie z wyrażonym poglądem, miarą „znaczności” jest stosunek ilości określonych środków do potrzeb jednego człowieka uzależnionego od tych środków. Na podstawie tego założenia stwierdzono, iż 100 g heroiny realizuje znamię znacznej ilości w sposób oczywisty i niewymagający uzasadnienia, gdyż przekracza potrzeby jednego uzależnionego człowieka w sposób rażący. Nieco inaczej do omawianej kwestii podszedł Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 lutego 2011 (II Aka 142/10), w którym potwierdza swoją wcześniejszą linię orzeczniczą. Zgodnie z nią, znaczna ilość środka odurzającego to taka ilość, która wystarczy do odurzenia jednorazowo kilkudziesięciu tysięcy osób, bo przemawia za tym wykładnia językowa pojęcia „znaczna ilość” sprzeciwiająca się uznaniu, by mogło ono dotyczyć mniejszych ilości. Sąd podkreśla także funkcję, jaką mają spełniać w prawie karnym typy kwalifikowane – dotyczyć mają one sytuacji szczególnych i wyjątkowych.

Podsumowując, interpretacja znamienia „znacznej ilości” w przypadku przestępstw narkotykowych ma fundamentalne znaczenie dla wymiaru kary. Z uwagi na brak definicji ustawowej, ogromne znaczenie ma odpowiednia wykładnia omawianego pojęcia i stojąca za nią właściwa argumentacja. W takich sytuacjach pomoc obrońcy może okazać się zatem nieoceniona.

Udostępnij

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email
Uruchom WhatsApp
Napisz do nas.
Porozmawiaj z prawnikiem!
Witamy!

Zapraszamy do kontaktu, od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 17:00.