zlecenie a dzieło

Czym się różni umowa zlecenia od umowy o dzieło?

Jak odróżnić umowę zlecenia od umowy o dzieło? Czasami bywają z tym problemy. O charakterze umowy, nie przesądza bowiem jej nazwa, lecz istota przedmiotu umowy, i sposób jej wykonywania.


Umowa zlecenie i umowa o dzieło, często określane są mianem tzw. śmieciówek. Dzieje się tak, gdy pracodawca zamiast umowy o pracę, oferuje jedynie zatrudnienie na umowie cywilnoprawnej. Tak pojmowana „śmieciówka”, bywa mniej korzystna dla pracownika pod kątem stałości zatrudnienia, ochrony i gwarancji wynikających z przepisów prawa pracy, odpowiedzialności za szkodę, a także ubezpieczeń społecznych. Przy takiej formie „zatrudnienia”, w kieszeni pracodawcy i „zleceniobiorcy” z reguły pozostaje jednak nieco więcej środków.

Zważywszy że treść i nazwa umowy ma charakter drugorzędny dla oceny stosunku prawnego łączącego strony, „zleceniobiorca” zawsze może wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Ta materia nie jest jednak przedmiotem niniejszego artykułu – niewątpliwie zasługuje bowiem na osobny wpis.

Nie można zapominać, że tego rodzaju umowy – bynajmniej nie istnieją wyłącznie w celu optymalizacji kosztów zatrudnienia. Kontrakty tego typu, zawieramy bowiem choćby i przy okazji zwykłych czynności i transakcji, zawieranych w życiu codziennym. 

Przykładowe umowy zlecenia, to np.: umowa na korepetycje, umowa na kurs prawa jazdy, usługi marketingowe, reprezentacja przed sądem, zlecenie firmie porządkowej wysprzątania mieszkania, doradztwo, roznoszenie ulotek. Typowe umowy o dzieło, to np.: umowa na naprawę samochodu, na napisanie utworu: artykułu, kompozycji, programu komputerowego, na wykonanie maszyny, sporządzenie regulaminu strony internetowej.

Na czym polega różnica?

Otóż w umowach zlecenia, zleceniobiorca zobowiązuje się jedynie do wykonania określonych czynności w sposób staranny. Zleceniobiorca nie staje się gwarantem powodzenia danej sprawy. Instruktor nauki jazdy powinien jedynie starannie nauczyć ucznia zasad ruchu drogowego i obsługi pojazdu. Nie zagwarantuje natomiast, że kursant za pierwszym razem zda egzamin. Podobnie radca prawny, nie zagwarantuje że sędzia korzystnie oceni zeznania zgłoszonych świadków, i da wiarę akurat jego klientowi. Może jedynie zobowiązać się, że z należytą starannością poprowadzi sprawę przed sądem. W kontekście tego rodzaju umów, istotnym jest zatem sposób wykonania umowy. Zleceniobiorca rozliczany jest za staranność, a nie za efekt. Nie uchybia to oczywiście możliwości wprowadzenia w umowie zapisów na okoliczność uzyskania oczekiwanego rezultatu. Tego typu klauzule występują nie tylko w umowach na obsługę prawną, ale często i w umowach wydawniczych, w których część prowizji uzależnia się np. od współczynników sprzedaży.

W umowach o dzieło, wykonawca zobowiązuje się zaś wykonać… dzieło. To zaś, wbrew potocznemu mniemaniu, niekoniecznie istnieje w formie materialnego, autorskiego „utworu”. Pod hasłem „dzieło” kryje się bowiem nie tylko „twórcza materia”, ale przede wszystkim określony „rezultat”. Ważnym jest, że ma on być osiągalny i możliwy do realizacji, by uznać daną umowę za ważną i skuteczną. Takim „dziełem” może być zatem nie tylko np. utwór, pisemne opracowanie, kompozycja, projekt, wykonana maszyna czy rzeźba, ale i uzyskanie realnego i możliwego do osiągnięcia efektu. Przykładem jest właśnie umowa zawierana z mechanikiem samochodowym. Na pierwszy rzut oka, w tego rodzaju umowie trudno dopatrzeć się „dzieła”, tj. wydawałoby się, że tego rodzaju kontrakt jest umową na wykonanie usługi. Orzecznictwo kwalifikuje jednak ten rodzaj umowy właśnie za umowę o dzieło. Zlecając mechanikowi naprawę samochodu, nie oczekujemy bowiem, że technik jedynie starannie przykręci śruby, lecz że zlokalizuje usterkę, i ją skutecznie usunie. 

Każdą umowę, należy jednak oceniać indywidualnie, analizując nie tylko literalną treść, ale i sposób jej wykonywania.

Udostępnij

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on linkedin
Share on pinterest
Share on print
Share on email
Uruchom WhatsApp
Napisz do nas.
Porozmawiaj z prawnikiem!
Witamy!

Zapraszamy do kontaktu, od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 17:00.