Sprawy o zaprzeczenie ojcostwa nie należą do rzadkości. Wszak jak głosi rzymska paremia, jedynie matka jest pewna (mater semper certa est).
Uprzednio obowiązujące przepisy, z uwagi na krótkie terminy ograniczające możliwość składania pozwów w tych sprawach, nie ułatwiały jednak regulowania tych życiowo skomplikowanych materii. Na szczęście jednak, 30.XI.2019 r. zaczęła obowiązywać nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zmiany dotyczą przede wszystkim wydłużenia i zmiany sposobu liczenia terminów, w których osoby zainteresowane mogą wytoczyć stosowne powództwa.
Zaprzeczenie macierzyństwa
Zgodnie z nowo brzmiącym art. 61[13] k.r.o., „Matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu roku od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka” (§ 1). „Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka nie jest matką dziecka, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności”. (§ 2).
Uprzednio, obowiązywały sześciomiesięczne terminy na wytoczenie w/w spraw.
Uprawnienia dziecka
W poprzednio obowiązującym stanie prawnym, dziecko uprawnione było do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa, w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.
Obecnie, termin ten wynosi rok, ale liczony jest od dnia, w którym osoba ta dowiedziała się, że nie pochodzi od kobiety wpisanej w akcie urodzenia jako matka. W analogiczny sposób, dziecko może wystąpić z powództwem o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi jego matki. W odniesieniu do roszczenia o uznanie bezskuteczności ojcostwa, z żądaniem tym dziecko wystąpić może po osiągnięciu pełnoletniości w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od mężczyzny, który znał ojcostwo. Jeżeli dziecko dowiedziało się o tej okoliczności przed dniem osiągnięcia pełnoletniości, termin na wytoczenie powództwa biegnie od dnia osiągnięcia pełnoletniości.
Zaprzeczenie ojcostwa
Przedłużony został także termin, w trakcie którego mąż matki lub mężczyzna który uznał ojcostwo może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa/o uznanie za bezskuteczne uznania ojcostwa. Uprzednio obowiązywał termin 6 miesięcy licząc od daty powzięcia wiedzy o narodzinach. Obecnie wynosi rok, od dnia, w którym osoba ta dowiedziała się, że dziecko od niego nie pochodzi (lecz nie później niż do dnia osiągnięcia przez to dziecko pełnoletniości). Z tożsamym powództwem, w takim samym terminie, wystąpić może także i matka dziecka.
Korzyści z nowelizacji
Potrzeba nowelizacji była oczywista. Uprzednio obowiązujące krótkie terminy na wszczęcie w/w postępowań, a także sposób ich liczenia powodował, że zainteresowane osoby nie były w stanie samodzielnie inicjować spraw o zaprzeczenie ojcostwa czy macierzyństwa.
W sytuacjach tych koniecznym było zwrócenie się do prokuratora, o wszczęcie tego rodzaju postępowania z urzędu.
Dzięki nowelizacji, stan ów uległ normalizacji.
